Modern inşaat projelerinin temel yapı taşlarından biri olan hazır beton, bilgisayar kontrollü tesislerde belirli oranlarda bir araya getirilen çimento, su, agrega ve katkı maddelerinin homojen biçimde karıştırılmasıyla üretilir. Şantiyeye “taze beton” olarak sevk edilen bu ürün, kalite ve dayanıklılığıyla öne çıkar.
Hazır Betonun Avantajı
Hazır betonun en önemli farkı, şantiyede elle veya betoniyerle karıştırılarak hazırlanan betona kıyasla bilgisayar destekli modern tesislerde üretilmesidir. Bu sayede hem kalite standartları sağlanır hem de büyük projelerde zaman tasarrufu elde edilir.
Üretim Sistemleri: Kuru ve Yaş Karışım
Hazır beton üretimi iki temel sistemle gerçekleştirilir:
- Kuru Sistem: Agrega ve çimento santralde karıştırılır; su ve katkılar şantiyede eklenir.
- Yaş Sistem: Tüm bileşenler santralde ölçülür ve karıştırılır.
Her iki yöntemin de kendine has avantajları vardır, ancak yaş sistem hazır beton, kalite kontrolü açısından daha istikrarlı sonuçlar sunar.
Beton Santralleri ve Çalışma Prensipleri
Hazır beton üretimi, beton santrallerinde yapılır. Santraller, karışım şekline göre yaş ve kuru sistem olarak; agrega depolama şekline göre ise bunkerli ve yıldız tip olmak üzere ikiye ayrılır.
- Yıldız tip santrallerde agregalar kovalarla aktarılır.
- Bunkerli tip santrallerde agrega, bantlı sistemlerle taşınır.
Hazır Beton Üretim Süreci
- Kaliteli ve uygun malzemeler laboratuvar testleriyle belirlenir.
- Santral operatörü formülü bilgisayara girerek üretimi başlatır.
- Tüm bileşenler tartılır, mikserde karıştırılır ve transmikserle taşımaya hazır hale getirilir.
Beton Sınıfları
a) Basınç Dayanım Sınıfları (TS EN 206)
Betonun dayanıklılığı, 28 günlük kür sonrası ölçülen silindir ve küp testleriyle belirlenir. En sık kullanılan sınıflar:
| Sınıf | Silindir Dayanımı (N/mm²) | Küp Dayanımı (N/mm²) |
|---|---|---|
| C20 | 20 | 25 |
| C25 | 25 | 30 |
| C30 | 30 | 37 |
| … | … | … |
b) Kıvam Sınıfları
Kıvam, betonun işlenebilirliğini gösterir ve slump deneyi ile ölçülür. Sınıflar şöyledir:
| Kıvam Sınıfı | Çökme Mesafesi (mm) |
|---|---|
| S1 | 10 – 40 |
| S2 | 50 – 90 |
| S3 | 100 – 150 |
| S4 | 160 – 210 |
| S5 | ≥ 220 |
Not: Taşıma süresi arttıkça kıvam düşebilir. Betona sonradan su eklenmesi, dayanımı ciddi şekilde azaltabilir.
Beton Dökümünde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Beton yerleştirme sırasında vibratör kullanımı zorunludur. Afet bölgelerinde, elle sıkıştırma yöntemleri tek başına yeterli kabul edilmez.
Sonuç
Hazır beton, kalite kontrolü, zaman tasarrufu ve standartlara uygunluk açısından inşaat sektörünün vazgeçilmez bir malzemesidir. Doğru sınıf ve kıvam seçimi, yapı güvenliği açısından hayati önem taşır.